Moreel besef en vluchtgedrag....een filosofische impressie.

Gisteravond was het weer tijd voor het filosofisch café in Djoj. Ik bemerk dat ik er met plezier en in alle openheid naar toe ga. Zo van: Wat en wie ga ik vanavond ontmoeten en wat doet dat met mij ?

 

 

Beeldend ziet het er voor mij dan ongeveer zo uit.

 

Bij de vraag wie er iets in wilde brengen kwamen als de twee belangsrijkste thema's moreel besef en vluchtgedrag op tafel. In eerste instantie afzonderlijk, maar geleidelijk werden er ook verbindingen zichtbaar.

De eerste vraag ging over waar wij als mens ons moreel besef vandaan hebben. In eerste instantie van onze ouders en omgeving ? In een bredere context uit onze Westeuropese cultuur, die op joods-christelijke principes ( de 10 geboden ? ) gebaseerd is ?
En hoe zit het dan met de Grieken en Romeinen ? En nog eerder ?

De meest voor de hand liggende conclusie: moreel besef is iets dat de mens genetisch in zich draagt. Dit maakt het mogelijk met anderen te kunnen leven en te overleven. Zelfbehoud dus.

 

Een voor mij logische vervolgvraag: is dit iets wat in de mens alleen ligt of is er sprake van aansturing door iets groters ? Ligt het in de mens zelf en/of plaatst hij het buiten zichzelf, zodat het gemakkelijker te hanteren en te begrijpen is ?

De religie komt in beeld.

En daar was het weer: geloven of niet geloven ? Zit het alleen in ons brein of is er toch iets groters ( God of kosmos of het mysterie ).

 

 

Anders gezegd: kijk ik hier bij deze afbeelding naar mijn brein  of kijk ik hier naar iets dat zo groot en groots is - met name ook in de achtergrond - dat ik het niet kan bevatten ( met datzelfde brein ) ?
En wat doet mijn ego hiermee ?
En kan ik ook iets meer van die grootsheid ervaren ?

We belanden dan bij de "overgave". Jezelf overgeven aan iets........dat. Er komen meerdere voorbeelden uit de dans, het schrijven, het schilderen, in de gospel. Het denken ( ego - gekoppeld ) wordt losgelaten en er ontstaat iets waarbij ik niet meer doe, maar gedaan wordt.
Deze avond niet benoemd: er is sprake van tijdloosheid.
 

 

Bij een rondje in de groep werd duidelijk dat het atheïsme hier op de meeste medestanders kon rekenen.

Dat vond ik nogal opmerkelijk, omdat ik vorige week deelnam aan een spiritueel filosofische avond bij de Rozenkruisers die er sowieso vanuit gaan dat er iets groters is, dat reïncarnatie bestaat en dat Gnosis de weg hiernaartoe is.

 

Ik wil hier niet ingaan op het begrip Gnosis. In recent eerdere publicatie op dit blog heb ik daarover al geschreven.

 

Ik bevond mij weer eens in een middenpositie tussen 2 werelden, 2 overtuigingen, 2 tegenstellingen. Zelf kies ik liever voor de Gnosiskant.

Wat mij daarin aanspreekt is de hoofd - hart - verbinding. Het hart als fundament, verbonden met het denken.

En dan zit ik ook aan tafel met een groep heel hartelijke atheïstische mensen.

Hoe zit dat nu ? 

Verder ontdekten we dat als de leefomstandigheden bar en boos zijn er sneller sprake is van geloof in iets groters ( komt mogelijk voort uit de eigen machteloosheid om iets te veranderen ). Naarmate de welvaart toeneemt komen er meer kritische geesten wat geleidelijk tot "ontkerkelijking" leidt.

Of het Tolstoi of Dostojewski was weet ik niet meer,

maar wel dat hij alles had wat zijn hart begeerde ( materieel, financieel, gezondheid, familie ) en hij zich bewust werd van een leegte, een verlangen naar een "meer".

 

 

In de huidige samenleving wordt dit verlangen ook gevoeld. En hoe wonderlijk: men sluit zich opnieuw aan bij geloofsgemeenschappen of gaat op zoek in centra zoals Djoj.

Waarmee het thema van de vorige keer weer in beeld komt.

 

 

Vluchtgedrag.

Je zou dat kunnen omschrijven als een instinctieve reactie op iets dat als bedreigend wordt ervaren ( wat niet persé zo hoeft te zijn ). Soortgelijke reacties zijn vechten en bevriezen.

De vraag: wat maakt dat ik wegvlucht van iets, vecht tegen iets of bevries terwijl er een andere mogelijkheid, een andere keuze is die mogelijk meer perspectief biedt ?

M.i. vraagt dit bewustzijn van de instinctieve reactie ( berustend op eerdere ervaringen ? ), waarna anders gehandeld kan worden.

 

Er valt iemand in het water. Wat maakt dat de een er onmiddellijk achteraan duikt en de ander stokstijf blijft kijken naar de drenkeling ( of nog erger: er een filmpje voor thuis van maakt ).

En wat maakt dat wij de redder een held noemen ?

Verantwoordelijkheid nemen, moreel besef ?

En natuurlijk kunnen er redenen zijn om niet te springen ( als je b.v. niet kunt zwemmen ).

 

Als ik thuiskom zie ik bij Paul en Witteman de zgn. Iceman. Hij heeft naam gemaakt door zich steeds meer en steeds langer in ijskoude omstandigheden te begeven. Deze harding doet iets met hem: het maakt zijn oermens vrij met bijkomende energie en vitaliteit.

Hij straalt vitaliteit, kracht en integriteit uit.

Nu begeleidt hij mensen met aandoeningen die sterk aan het auto-immuun- systeem gekoppeld zijn ( reuma, MS, kanker ). Hij laat ze beginnen met koude douches en ademhalingsoefeningen. Hij neemt ze mee om met ontbloot bovenlijf de Kilimanjaro ( 6000 meter ) te beklimmen - in 2 dagen. Waanzin of een goede keuze ?

 

 

Op de een of andere manier zie ik veel van de avond terug: instinctieve reacties ( brrrr koude douche, pas op voor kouvatten ) worden gepasseerd. Er wordt een appel gedaan op de eigen verantwoordelijkheid - moreel besef m.b.t. gezondheid ( mogelijk primair vanuit wanhoop ).

Het doet de aanwezige mensen boven zichzelf uitstijgen ( spirituele ervaring door oerkrachten aan te boren ), waardoor zij zich beter voelen en grotere herstelkansen krijgen ).

De angst voor de dood wordt bestreden met levenslust.

Wie of wat stuurt dit aan ?

 

Lunchtijd.

Het is weer mooi geweest.