Van glashelder tot heel mat: Royal Cristal Leerdam.

Glas blazen.

 

Ik had er zin in. Om naar Leerdam te gaan. Naar de glasblazers en het glaswerk.

Nu waren de recensies van het Nationaal Glasmuseum niet geweldig, wel die van de Glasblazerij en van Royal Christal Leerdam. Alles gelegen aan de Lingedijk, langs de Linge. En aan de Zuidwal.

Na wat gezoek op de dijk kwam ik - via een Bijbelgenootschap - uit op een gunstig gelegen parkeerplaats vlakbij de Royal Christal fabriek. Na een korte lunch stapte ik binnen in de plaatselijke winkel. Een mooi geheel met veel gekleurde objecten, die de ruimte hadden gekregen om te zijn: in schoonheid.

 Als enige bezoeker werd ik hartelijk ontvangen door twee lieve dames, die mij onmiddellijk iets te drinken aan boden en er ontspon zich een leuk gesprek over glasobjecten en ik verwees hen naar Galerie Etienne in Oisterwijk, waar zij vreemd genoeg nooit van gehoord hadden.

Ik mocht vrijuit fotograferen en toen ik melding van mijn blog maakte werden ze nog enthousiaster: ik kon namelijk om 13.00 uur meegaan met de rondleiding. Dat kostte 10 euro.

Ik twijfelde tussen hier de fabriek in of op de tribune in de Glasblazerij. Na een korte tweede lunch in het zonnetje in de auto besloot ik mee te doen.

Tegen 13.00 uur had zich een gezelschap van ongeveer 16 personen gevormd en wij werden meegenomen door een wat "strenge" dame ( langs de gele lijnen lopen ! - dat moet van de Amerikanen ) die goed van de tongriem gesneden was en zo te zien alles goed had voorbereid. En zo stapten wij het laatste stuk van de oude glasblazerij ( eind 19de eeuw ) binnen. De rest was opgekocht door Amerikanen die flessen en massa-glaswerk produceerden.

 Nu dachten wij eindelijk deze fabriek in te gaan, maar mooi niet. We moesten in een koud filmhok, niet al te duister, kijken naar een film over de oude glasblazers. Een uitstervend ras. Op zich niet vreemd want er werd flink gerookt. Ook tijdens het blazen.

Daarna kwam er nog een filmpje over Pim Jacobs die muziek had gemaakt op het ritme van de glasblazerij. Op zich grappig. En daarna ging de dame weer van alles uitleggen over grondstoffen en begon ik tegenzin te ontwikkelen tegen het teveel praten.

 Ik overwoog net om er iets over te zeggen, toen we naar binnen mochten. Daar waren 2 glasblazers actief met het blazen van karaffen. Nu werd het echt interessant, omdat het proces op de voet te volgen was.

 Een homp glas op een holle staaf werd in de gasoven gehouden op 1200 gr. C. Daarna ging de glasblazer blazen tot er soort rommelige basisvorm ontstond. De werd in een zeer natte hardhouten mal gedaan. De mal van de gewenste vorm werd gesloten en de blazer ging al draaiend verder met blazen, temidden van de stoomwolken.

Dat leverde een karaf in de gewenste vorm op, die nog wat nabewerkingen onderging, voordat deze werd losgetikt vande blaaspijp.

De glasblazer nam de karaf vervolgens mee naar een machine waar de bovenkant met plaatselijke verhitting werd afgewerkt.

Dit leverde een karaf op die door de warmte nog geel gekleurd was, maar na afkoeling helder wit zou zijn.

Die koeling vond plaats in de "koeloven" met een temperatuur van 436 gr. C.
Schuifdeurtje open en zo snel mogelijk weer dicht was het motto.
Razendsnel kon ik de inhoud nog net vastleggen.

En toen vond ik het mooi geweest, maar van onze coach moesten we verder naar de slijp- en graveerafdeling, waar niemand was omdat de graveerder ziek was. Ze ging heel gedetailleerd in op alles, deed erg haar best ( vooral voor de 2 aanwezige jonge meisjes ), maar verloor m.i. het contact met de groep. De enige troost lag in wat afgewerkte producten.

Wij wilden koffie i.p.v. niet graveren en slijpen. Ook waren er geen stoelen, nou ja , één, maar die zat zwaar onder het stof. Wat later werd ons het verschil tussen kristal en glas uitgelegd ( de koning drinkt natuurlijk uit kristal en eet van Delfsblauwe borden ).
Het verschil zat in de grondstof: in kristal zit lood en potas. Daarom zou dat glas zo zwaar zijn. Loodzwaar ? Ik heb er mijn vraagtekens bij.

Na 1,5 uur mochten wij terug naar de winkel. Toen ik daar binnenkwam viel het mij op dat het vuur en het plezier waarmee ik mijn reis begonnen was, totaal weg was. Zelfs de 2 stralende dames van het begin ervoer ik anders. Ik was inmiddels bek af van de te lange woordenstroom en het wachten. Een uur was voor mij beter geweest.
De glans was er bij mij  af. Ik voelde me gematteerd en verliet het pand.

Pas bij het zien van de foto's en het schrijven van dit blog kwam het plezier weer terug en werd mij weer duidelijk dat ik ga voor ervaringen en veel minder voor verklaringen.
Zoiets als deze schaal. Schoonheid, de woorden voorbij.
Hulde aan de blazers.

 Leerdam, 14 februari 2018.