maandag 25 december 2023

Wat je zoekt zoekt jou.

Rumi.

Ik kwam recent de novelle van Kader Abdollah over het leven van de Perzische dichter Rumi tegen. Goed geschreven en goed leesbaar. Een dik boek ook. Nu ik er aan begonnen ben kom ik steeds stukjes tegen die de moeite van het onthouden waard zijn. Ik breng ze in mijn blog, zodat ze gemakkelijk terug te vinden zijn ( wat bij notities elders dikwijls niet het geval is ).

Rumi was een dichter, filosoof en mysticus van Perzische komaf. Zijn gedichten zijn in vele talen vertaald en wereldwijd verspreidt . Hij is in 1207 in Balch ( nu Afghanistan ) geboren en in 1273 overleden in Konya ( nu Turkije ). Hij stamde uit een oude stam van vertellers, dichters, filosofen en mystici. Zijn vader was mystiek leider. In de achtergrond was er de afstamming van de eerste kalief van het Islamitische Rijk ( vader ) en de koningen van het Perzische Kharazmiden-dynastie ( moeder )..

Een mooi begin van zijn leven dus. Minder mooi was de vlucht die hij en zijn familie moesten ondernemen vanwege de allesvernietigende veroveringen van Dzjengis Kahn en zijn Mongolen.

 Het maakte dat hij in aanraking kwam met tal van culturen. Ook de Griekse. Hij kon zich heel goed vinden in de Grot van Plato. In deze allegorie laat Plato zien dat de meeste mensen in een illusie leven. Zij zijn niet in de werkelijkheid, maar kijken naar een afspiegeling daarvan. Hij ervoer dat ook zelf en verlangde naar de weg om volledig te kunnen leven in het licht.


Rumi schrijft hierover:

Een vogel vloog hoog in de lucht.

en zijn schaduw viel op de grond

een dommerd begon achter de schaduwvogel aan te rennen om hem te vangen.

hij rende tot hij niet meer kon en besloot met pijlen op de schaduw te schieten.

de pijlen raakten op.

onwetend dat hij naar een reflectie schoot waarvan de bron

hoog in de lucht vloog.

Op zekere dag werd hij in de bazaar van Konya aangesproken door een man die zijn leven zou veranderen: Shamse Tabrizi. In zekere zin een rebel, hij keerde zich af van de traditionele interpretaties van de islam ( de koran ). Hij vond dat gekakel en geneuzel en wilde meer. Hij zei letterlijk op zoek naar God te zijn en wilde hem zien, zodat hij de betekenis van het leven kon begrijpen ( grot van Plato ? ). Dat kon alleen via een innerlijke reis. Anders gezegd op zoek naar God in jezelf en dat was ronduit revolutionair en werd ook niet gewaardeerd.

Rumi verdween lange tijd met Shamse uit het dagelijks leven. Terug in het openbare leven ging hij in de bazaar op het ritme van de koperslagers dansen ( om zijn as ), om zo zijn gevoelde bevrijding te vieren. De Soefi Rumi  ( zijn vader was al een navolger van de Perzische soefi-mysticus Ghazali ) werd geboren en vond steeds meer navolging. De negatieve reacties bleven niet uit en werden vooral op Shamse gericht, die vluchtte tot groot verdriet van Rumi, die daarover veel mooie weemoedige liefdesgedichten maakte ( dat weer wel ! ). 



Hij verzamelde musici om zich heen, die de ( derwisj- ) dans begeleidden. Tijdens het rond de as draaien is het middelpunt van de danser ( God ) in stilte, terwijl het leven eromheen draait. Door dit langdurig te doen, terwijl men de naam van God aanroept, kwam men in extase / trance, hetgeen een geluksgevoel bracht.

WAT JE ZOEKT ZOEKT JOU. 

Na de terugkeer van Shamse bij Rumi richtten zij een abdij op: De Molana-Rumi-Adbij. Daarmee ontstond een historische breuk met de traditionele islam. Hun visie:

Om God te zoeken hoef je niet naar een bepaalde plek te gaan. God zit in jou, op de plek waar zich jouw ware ik bevindt. Via de dans kun je die plek bereiken en ervaren ( samaritueel ). Er werden nieuwe muziekinstrumenten ontwikkeld zoals de Daf ( "de roep van de liefde").


Er kwamen extra snaren op de snaarinstrumenten, de drums kregen een zachter vlies en voor de sitar zocht men beter klank-hout.
 

Ook vernieuwend was dat er vrouwen tot de abdij werden toegelaten ( hetgeen de traditionele imams echt grijze haren bezorgde ). Shams moest weer vluchten, maar werd desondanks vermoord en in een waterput gedumpt. 

Maar voor Rumi leefde hij elders voort, gezien zijn gedicht:

Mijn leven, mijn ziel, mijn dag, mijn nacht !

Kom, kom nog een keer langs !

Vertellen , wensen, roepen, eisen

Is genoeg geweest.

Kom dan !

En als de deur dicht is, klim over de muur.

Kom !  

Kader Abdolah brengt na de levensloop van Rumi negentig gedichten en vijftig verhalen van zijn hand. Kader heeft hard gewerkt en het is een boeiend boek geworden.

Rumi zelf heeft heel veel werk nagelaten, zoals "Gedichten " waarin al zijn mystiek getinte poëzie samenkomt. Deze gedichten overbruggen ruim 700 jaar en zijn tijdloos.Hij is de grondlegger van de Soefi-orde van de Mevlevi ("orde van de dansende derwisjen "). Zij brengen en tonen groot respect voor de waarde van elk mens, elke cultuur en religie.

 Rumi ligt begraven in een mausoleum in Konya, Turkije. Het is een bedevaartsoord  ( vgl. Mekka ) geworden en wordt zeer druk bezocht/


Rotterdam, 30 december 2023.


Op naar 2024.






Geen opmerkingen:

Een reactie posten