Elif Shafak, de Bastaard van Istanbul.

Onderstaand boek is in de boekenclub gekozen als boek van de maand.

 

Het verhaal: 

 

 Kaneel.

 

 

Elk hoofdstuk heeft de naam van een "gerecht". 

 

Ik maak kennis met Zehila, de jongste van 4 zussen. Ze is boos. Over de regen ( vloek nooit naar wat uit de hemel komt ), de seksistische taxichauffeur, de bergen afval, de bouwputten en de modder van Istanbul. Als de regen stopt kalmeert ze. Ze heeft pikzwart krullend haar, stevige schouders en is voor Turkije wel modern gekleed: hoge hakken, minirokken en een blouse die haar borsten ruimte geven. In haar neus een glanzende ring, die ze zelf geplaatst heeft. Als representante van Madonna is het niet vreemd dat ze aandacht trekt. Dat wekt woede op en ze beschrijft hoe de adrenaline uit haar buik naar haar maag gaat en dat dat potentieel tot de moord op een man zou kennen leiden. Kortom: ik heb een beeld.

 

Op dit moment is Zehira 19. Zij is zwanger en overweegt een abortus. En ze heeft geen man. Dat levert schaamte op en een bastaard ( soort losse tand in gebit ). 

 In Turkije kent men voor vrouwen gouden, zilveren en koperen regels. Gedragsregels.  Ze besluit naar de abortusklinkiek te gaan, maar tijdens de verdoving hoort zij het gebed van de minaret ( electronisch ) en fluistert iemand in haar oor het kind te laten leven, omdat het een belangrijke rol gaat spelen. Zehira blijft krijsen tijdens de verdoving en de arts besluit het uit te stellen.

Het lijkt erop dat ze zich innerlijk met alle kracht verzet tegen het aborteren van een "druppel". 

 

Ze gaat naar huis. Aan tafel zitten haar moeder en zussen. Zehra, de oudste, Havva en Dilek daartussen, Zehira de jongste. Moeder Kazanci .

Iedereen kan goed koken. Zij heeft het liefst de groene gevulde paprika's die ieder op eigen wijze klaarmaakt.

 

 Haar oudste zus is heel dik. Zelfs water zet zich vast in vet. Een andere wend steeds psychische aandoeningen voor die zij koestert ( wisselende kapsels ). Zij studeert fysische geografie en is gek op rampzalig nieuws.

Zehira meldt de zwangerschap en het besluit dat Istanbul er een bastaard bij krijgt. Ze weigert de vader te noemen. Verwijten alom, omdat zij er als een hoer bij loopt. Schande !

 

Er zijn op Mustafa ( haar broer ) geen mannen in de familie. Er volgt een opsomming van jongens en mannen die te vroeg zijn overleden. Een, die gezond leefde om de vloek te voorkomen kreeg een betonblok op zijn hoofd. Het gevolg: Mustafa werd aan alle kanten beschermd, wat hem thuis tot koning maakte, maar daarbuiten een uitgekotste draak. Tot zijn 8 ste liet men zijn haar groeien en noemde men hem meisje om zo het boze oog af te weren. Bij de geboorte van Zefira hoopte men op een tweede jongen.

 

 

Het boze oog is

een geloof dat een schadelijke blik, vaak geworteld in afgunst, ongeluk, tegenspoed of ziekte kan veroorzaken bij anderen, vooral bij kinderen. Bescherming wordt gezocht in amuletten, zoals deze blauwe steen: nazar bonsugu (Turkse blauwe oog), die negatieve energie afweren, en in culturen worden ook rituelen zoals spugen of het gebruik van kruiden toegepast. Dit is een oud en wijdverbreid bijgeloof dat al in Mesopotamië en het oude Griekenland bestond, en voorkomt in veel culturen rond de Middellandse Zee en het Midden-Oosten. 

 

  

Als Mustafa 18 is gaat hij naar Arizona om landbouwtechniek te studeren. Daar ontmoet hij Rose, die haar ex Barsam , een Armeniër, heeft verlaten. Zij hebben een dochter Armanoush. 

 

 Daarna begint een verhandeling over hun 2 katten met een eigen karakter: Pascha 3, een langharige pers met edel gen en de geelbruine straatkat met een straatgen.

 

  Pascha is rustig en waardig, Sultan is levendig en nieuwsgierig.

Daarna is het tijd voor het toetje: rijstpudding met geschaafde kokos. Kaneel was beter geweest. Vergeten dus.

 

H 2.

 

Kikkererwten.

 

We zijn bij Rose in Arizona. Zo loopt in de supermarkt en verzamelt voedsel en snoep terwijl ze op zoek is naar luiers. Zij heeft haar dochter in de auto achtergelaten en voelt schuld. Ze wordt steeds dikker, maar houdt van haar oren, die even groot blijven. Zij weet niet of zij het type is van een appel of peer. Zelf ziet zij zich meer als een mango.

Ze heeft een reputatie van slordige huisvrouw en vreselijke moeder. Ze is gescheiden van Barsem en verwacht zo een nieuwe vrouw te worden. in de Armeense familie voelde ze zich een buitenstaander. Het huwelijk duurde 1 jaar en 8 maanden. De familie wil graag haar dochter adopteren. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

Elif Shafak ( 1971 - ....) is van Turkse afkomst. Publiceert in Turks en Engels. Ze mengt Oosterse en Westerse verteltradities om fictie te scheppen, die zowel lokaal als globaal is. Zij beschrijft religieus fanatisme, xenofobie, feminisme, soefisme en de Ottomaanse cultuur. De stad Istanbul past daarbij.

 Geboren in Frankrijk, enige dochter van Nuri Bilgin. Moeder was diplomaat. Ouders gescheiden, vader weg. Heeft 2 halfbroers uit tweede huwelijk vader. Groeit op in Madrid, Amman en Turkije. Studeert en verdiept zich in politiek en Islam. Ze werkt in Michigan, Arizona en Turkije. Ze werkte een jaar als onderzoeker aan Mount Holyoke Women's College in South Hadley, Massachusets. Daar schreef ze haar eerste roman in het Engels. In 2005 trouwde Şafak met de Turkse journalist Eyüp Can. Ze hebben samen een dochter en een zoon. 

In 2006 leidt De Bastaard van Istanbul tot vervolging. In haar boek wordt de genocide  in WO I op de Armeniérs genoemd. Dat is verboden. 2 rechtszaken werden geseponeerd ( 2006 ). Veel bedreiging. Neemt een lijfwacht en gaat naar Engeland om vrij te kunnen schrijven.

In 2009 publiceerde ze de roman The Forty Rules of Love: A Novel of Rumi, een modern liefdesverhaal tussen een Joods-Amerikaanse huisvrouw en een moderne soefi die in Amsterdam woont. The Forty Rules of Love verscheen in 2009 ook in het Turks onder de naam Aşk (Engels: Love). De samenwerking met de vertaler Kadir Yiğit Us was zo nauw, dat van een klassieke vertaling niet kan worden gesproken:

“In “The Forty Rules of Love” probeerde ik een compleet nieuwe techniek. Ik schreef de roman eerst in het Engels. Vervolgens werd het door een uitstekende vertaler naar het Turks vertaald. Toen heb ik de vertaling genomen en herschreven. Toen de Turkse versie rijp en klaar was, ging ik terug naar de Engelse versie en herschreef deze met een nieuwe geest. [...] Ik doe dit omdat taal mijn passie is.”  

In 2015 kwam ze naar het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel,  omdat ze meewerkte aan de tentoonstelling van BOZAR Het rijk van de sultan. 

Op 24 mei 2017 nam ze deel aan het Oslo Freedom Forum met de lezing "Turkey and the Loss of Democracy". Ze geeft regelmatig lezingen in diverse Europese landen. Elif Şafak schrijft ook voor kranten en tijdschriften in Europa en de Verenigde Staten. Ze schrijft scenario's voor televisieseries en liedjesteksten voor muzikanten. Şafak's verhaal 10 minuten en 38 seconden in deze vreemde wereld werd in 2019 voor de Bookerprijs genomineerd.

De stad Istanbul valt op als een van de centrale punten in haar schrijven, zoals te zien is in The Bastard of Istanbul of in de Architect of the Universe, het laatste geïnspireerd door het werk van Sinan, de belangrijkste architect van de tijd. imperium Ottomaans. In een essay geschreven voor het tijdschrift Time zegt ze: "Oost en West zijn geen olie en water. Ze vermengen zich. En in een stad als Istanbul vermengen ze zich intens, eindeloos, op verrassende manieren." 

Een ander aspect dat Shafak interesseert is de soefi-mystiek . Dit blijkt uit haar boek The Forty Rules of Love: A Novel of Rumi, een modern liefdesverhaal tussen een Joods-Amerikaanse huisvrouw en een moderne soefi die in Amsterdam woont. Feminisme, minderheidsrechten en vrijheid van meningsuiting komen ook veelvuldig voor in haar werken, zowel fictie als essays.